zwyczaje, obrz�dy i wierzenia innych cz�ci sk�adowych. Nie dziwmy si� zatem licznym hipotezom, cz�sto popartym miernej warto�ci znaleziskami o kontrowersyjnym pochodzeniu uwa�anymi za kluczowe dowody skomplikowanych teorii.
Za przyk�ad mo�e pos�u�y� wymy�lone na pr�dce przeze mnie wydarzenie. Wyobra�my sobie, �e kto� zupe�nie przypadkowo natrafia podczas orania na polu pod Drohiczynem na ciekawe przedmioty. Przyje�d�aj� archeolodzy i stwierdzaj�, �e s� to rzeczy przed stuleciami nale��ce do Grek�w lub przez nich wykonane. Ma�o tego opr�cz odkry� w Drohiczynie podobne nast�puj� w okolicach Terespola i Siedlec. Do kolekcji do��czamy skorupy waz, monety i ozdoby. Wszystkie datuj� si� na pierwszy wiek przed nasz� er� . Jakie wnioski na tej podstawie wyci�gaj� uczeni? Po licznych dyskusjach m�dre g�owy jednoznacznie i jak gdyby w ekstazie wydaj� werdykt. Tak to na pewno by� jaki� od�am staro�ytnych Grek�w, kt�ry uciekaj�c z podbitego przez Rzym p�wyspu ba�ka�skiego zaw�drowa� a� tu na nasze ziemie. Tu osiedli� si� i stworzy� nowe imperium. Celowo wybra�em do tego przyk�adu w�a�nie Grek�w, by dodatkowo zaakcentowa� w spos�b jak najbardziej widoczny mo�liwo�� zaistnienia takiej ewentualnej bzdury w �wiecie naukowym. Spr�bujcie zarzuci� mi wypisywanie g�upot, a ja mam na to prost� ripost� . Niech ka�dy z was we�mie do r�ki dost�pne w zwyk�ej bibliotece publicznej ksi��ki dotycz�ce zamierzch�ych czas�w, bada� prowadzonych przez archeologi� nad znaleziskami dotycz�cymi epoki i przeczyta do jakich hipotez dochodz� co niekt�rzy z naszych profesor�w. Dopiero potem spr�bujcie znale�� s�abe punkty w wymy�lonej do tego celu teorii m�wi�cej o pobycie domniemanych Grek�w na Podlasiu. S�dz� i� po uprzedniej lekturze kilku prac lepiej d�u�ej nie dyskutowa�.
Z drugiej jednak strony, gdyby nie �mudne badanie tych niezwykle cierpliwych i pracowitych ludzi ich zdolno�ci co do kojarzenia fakt�w ze znaleziskami o naszej prehistorii nie wiedzieliby�my zupe�nie nic poza dziwnymi i niezrozumia�ymi opowie�ciami dziadk�w, kt�rzy s�yszeli je od swoich rodzic�w, b�d�cymi do tego stopnia zdeformowanymi i� poza okruchami prawdy zawiera�yby tylko steki k�amstw. W po�owie pierwszego tysi�clecia naszej ery przez tereny Podlasia , lub w jego bliskim s�siedztwie przebywa�y plemiona azjatyckie. Zapuszcza�y si� tu w r�nych celach �upie�czych , handlowych czy te� innych nie znanych . �wcze�ni mieszka�cy zapewne na w�asne oczy widzieli i Hun�w, i Awar�w, przed kt�rymi chronili si� w nieprzebyte ost�py le�ne po�o�one w dziale wodnym Bugu. Gdy niebezpiecze�stwo min�o okaza�o si�, �e niejeden z p�niejszych przedstawicieli tej ziemi okaza� si� by� potomkiem tych bitnych stepowych narod�w, kt�re trz�s�y wtedy Europ� . Nie by�o przecie� niczym dziwnym kiedy zdobywca bra� sobie za �on� kobiet� z podbitego ludu. Stopniowo ponownie do g�osu doszli S�owianie. Wch�on�li oni w siebie jak w g�bk� koczowniczych Bu�gar�w , tworz�c olbrzymie pa�stwo na Ba�kanach . Tu� obok wyros�o jeszcze pot�niejsze Wielka Morawa , kt�ra swoimi wp�ywami w momencie szczytowego rozwoju si�ga�a a� pod Podlasie. Do z�amania dominacji wy�ej wymienionych kraj�w przyczynili si� W�grzy, si�gaj�c w swych rajdach i za Karpaty. W ko�cu sytuacja ustabilizowa�a si� na tyle i� na polu walki o Podlasie pozosta�y trzy si�y, w praktyce dwa pa�stwa wczesno�redniowieczne Polska i Ru�. Ustawiczne przepychanki, zajmowanie teren�w pogranicznych i umocnionych grod�w daj�cych nad nimi pe�n� kontrol�, to zn�w tracenie zdobyczy na rzecz przeciwnika doprowadza�o do ponownego nap�ywu �wie�ych fal osadniczych nad Bug. Tte cho� niewiele si� od siebie r�ni�y to jednak p�niej wnosi�y nowe elementy kulturowe do tej skomplikowanej mozaiki. Wp�yw kultur bizantyjskiej i rzymskiej reprezentowane przez dwie religie powsta�e po schizmie wschodniej wci�� bra�y si� tu za baty . Nie by�y to tak jak p�niej krwawe jatki podsycane przez w�adc�w ale pokojowa si�a przyci�gaj�ca. Nie tylko chrze�cija�stwo zagl�da�o w te strony. Nowe pr�dy my�lowe i idee przynosili ze sob�