Pisz�c dwa lata temu artyku� dla "Naszego przewodnika" pt.: "Historia Podlasia, ukryta w nazwach miejscowo�ci" (NP nr 9/VII-IX 1999r.), w kt�rym wspomnia�em rodzinn� legend� Krasnod�bskich, dotycz�c� powstania czterech wsi o wsp�lnej nazwie Krasnodeby, tj.: Spytki, Kasmy, Rafa�y i Bochorza - od imion i przydomk�w ich pierwszych w�ascicieli, zupe�nie nie wiedzia�em o istnieniu publikacji ksi��kowej, po�rednio zajmuj�cej si� i tym zagadnieniem. Chodzi tu o wydany w 1927 r. szkic historyczno-heraldyczny pt.: "Krasnod�bscy, herbu Krzywda" napisany przez szanowanego historyka okresu mi�dzywojennego, Aleksandra W�odarskiego, na zlecenie bogatego przemys�owca z Warszawy - Antoniego Krasnodebskiego. Broszurka ta spoczywa�a sobie, ukryta przed moim spojrzeniem w bibliotece Narodowej w Warszawie do czasu, a� pewnego sobotniego wieczoru, do rak moich dostarczy� j� m�j serdeczny przyjaciel - pan Krzysztof Ratowski, jad�cy do rodziny, do Kasm. Dla tych czytelnik�w, kt�ry nie znaj� po�o�enia starego gniazda szlacheckiego herb�w Pob�g i Krzywda, trzeba wyja�ni�, ze wzmiankowane w artykule osady znajduj� si� kilka kilometr�w na wsch�d od Soko�owa Podlaskiego (w gminie Soko��w), a najbardziej znan� miejscowo�ci� s� Krasnod�by - Spytki, gdzie stoi pomnik upami�tniaj�cy schwytanie tu przez Rosjan w 1865 r. s�ynnego powsta�ca styczniowego - ks. Stanis�awa Brz�zk�.

Wr��my jednak do ksi��ki o Krasnod�bskich, kt�ra przez przypadek znalaz�a si� w moim posiadaniu (oczywi�cie by�o to ksero). Uwierzcie mojemu zdumieniu, kiedy po jej przeczytaniu po�rednio potwierdzi�a si� legenda o niejakim Krasnod�bskim, zwanym 600 lat temu "Bachorem", kt�ry za�o�y� pod Soko�owem wie� o p�niejszej nazwie "Bachorza". jest to na tyle interesuj�ce, �e dost�pne mi wcze�niej publikacje pisz� o tej osadzie, sugeruj� i� od samych pocz�tk�w swego istnienia nale�a�a do dziedzic�w miasteczka Soko�owa, tj.: Przewoskich, Kiszk�w, Radziwi��w, Krasi�skich i wreszcie Oginskich, kt�rzy w XVIII w wybudowali tu murowany pa�ac. Pisa�em o nim dla "Naszego Przewodnika" (nr 8/IV-VI 1999 r.) w artykule pt.: "Dwory szlacheckie - per�y w�r�d klejnot�w Podlasia". Teraz wypada doda� do tego informacj�, �e Bachorza rzeczywi�cie w XV i XVI w nale�a�a przynajmniej w lwiej cz�ci do Krasnod�bskich.

Aleksander W�odarski, bazuj�c na materia�ach archiwalnych, znacznie rozszerza pierwotne posiad�o�ci pierwszych Krasnod�bskich. I to nie tylko o dobra ziemskie Bachorza, zwanymi przez niego Krasnod�bami - Bachorz�, oaz w�a�ciwe gniazda, tj.: Krasnod�by Spytki, Rafa�y i Kasmy, ale tak�e o cz�� Rembiszewa, informuj�c nas: [...] Jan Krasnod�bski, komornik ziemski drohicki (1580 r.) prowadzi� proces z Maciejem B�o�skimm o Bachorz�, (r�wnocze�nie za� - przyp. D.K.) pozywa Miko�aja Kiszk�, wojewod� podlaskiego o zaj�cie tych d�br po Bart�omieju Krasnod�bskim. [...]

Cztery lata p�niej w roku 1584, inny z rodu Krasnod�bskich - Kacper () o kt�rym szerzej by�o w NP nr 16), syn wspomnianego Bart�omieja: [...] dziedzic n a B�oniu, Krasnod�bach i Bachorzy w imieniu swym, matki swej Ewy, braci swoich i Stanis�awa Brodackiego, wyznaczy� termin zako�czenia sporu o dobra Bachorza z wojewod� Kiszk�. [...]

Jak wida� z powy�szego, nie ka�da legenda, jak w przypadku tej soko�owskiej Bachorzy Krasnod�bskich jest zmy�lon� od pocz�tku do ko�ca fantazj�.To samo �r�d�o, na kt�re tu cz�sto si� powo�ujemy, podaje wi�cej tego typu ciekawostek historycznych. St�d na przyk�ad wiemy, �e w I po�. XVI wieku (1544 r.) Krasnod�bscy prowadzili pomi�dzy sob� proces s�dowy o dobra rodzinne, zwane w dokumentach "Krasnod�bskim R�biszewem" (chodzi o p�niejsz� wi� Rembiszew), cho� wiadomym jest tak�e fakt przynale�no�ci tego maj�tku, jako wt�rnego gniazda rodowego, do rodziny R�biszewskich vel Rembiszewskich, herbu Jastrz�biec. Aleksander W�odarski, na potwierdzenie i� Rambiszew nale�a� w�wczas do Krasnod�bskich, przytacza dokument pochodz�cy z tzw.: "Metryk Litewskich" i tytu�uje go: "Stwierdzenie przynale�no�ci R�biszewa do Krasnod�bskich - Krasnod�bscy Aprobatio". Znajdowa�a si� w nim data [...] 7 Decembris anno Domini 1544 [...] W 1631r. g��wnym dziedzicem tej wsi by� Grzegorz Krasnod�bski, syn Wojciecha. Wed�ug W�odarskiego, r�d Krasnod�bskich nies�usznie pos�ugiwa� si� herbem "Pob�g", za� prawdziwym ich klejnotem szlacheckim by�a "Krzywda", czego dowodzi wyw�d heraldyczny Macieja i Tomasza Krasnod�bskich, syn�w Adama, dziedzic�w Rafa� w 1668 r. Autor ten w swej pracy wyr�nia po�r�d Krasnod�bskich cztery podstawowe ga��zie rodowe i osiem g��wnych linii rodzinnych, doprowadzaj�c ich drzewo genealogiczne do pocz�tk�w XIX w, a w przypadku zleceniodawcy, a� do pocz�tku XX wieku Ga��� I-sz� na Krasnod�bach - Kasmach (pochodz�c� od Szymona), dzielon� dodatkowo na dwie linie, tj: Jerzego i Paw�a o przydomku Kosma.

Ga��� II-g� na Krasnod�bach Rafa�ach (pochodz�c� od Macieja), cz�� z nich u�ywa przydomk�w Stad�o i jej dwie linie, tj: po Adamie i Stanisa�wie.
Ga��� III-ci� na Rembiszewie (id�c� od Stanis�awa) w dw�ch liniach po Krzysztofie i Grzegorzu, oraz Ga��� IV-t� (po Macieju) dziedziczn� na Sypytkach, zn�w w dw�ch liniach rodzinnych, tj: po Janie i Macieju.

Oczywi�cie w miar� jak r�d Krasnod�bskich rozrasta� si� liczebnie, jego cz�onkowie dziedziczyli tak�e na innych wsiach powiatu Soko�owskiego, jak i daleko poza jego granicami. Wszystkich zainteresowanych odsy�am do niezmiernie ciekawej ksi��ki W�odarskiego.

Wspomniana w artykule legenda nie jest jednak jedyn� opowie�ci�, jaka kr��y�a swego czasu po interesuj�cej nas okolicy. Inna podaje "wiadomo��" o miejscu lokalizacji pierwszego dworu Krasnod�bskich. Znajdowa� si� on mia� na skraju obecnej wsi Rafa�y, po lewej stronie polnej drogi, prowadz�cej z tej osady na Kasmy i Sypytki. Niekt�rzy, jak np. Pan Krasnod�bski z Rozbitego Kamienia, a wywodz�cy si� z Krasnod�bskich z Rafa� (emerytowany dyrektor szko�y podstawowej w Ko�uchowie), potrafi wskaza� nawet jego dok�adne po�o�enie tj. przy wyschni�tej sadzawce. Tu� obok dworu przebiega� mia�a jedna z "odn�g" g��wnego szlaku komunikacyjno-handlowegoza Polski na Litw�, tzw. "Wielkiego Go�ci�ca Litewskiego". Dlatego te� �wczesny "pan na Krasnod�bach" wybudowa� tu r�wnie� obszern� karczm� obs�uguj�c� podr�nych. Wed�ug tej samej legendy, przebywa� w niej udaj�cy si� na Litw� Kr�l Aleksander Jagiello�czyk. Dzi� jednak po pierwszej siedzibie Krasnod�bskich nie ma najmniejszego �ladu. Je�eli rzeczywi�cie sta� tu dw�r (czego nie mo�na wykluczy�) na pewno by� zbudowany z drewna, podobnie jak karczma, kt�ra, jak �wiadcz� wzmianki z 1528 r. znajdowa�a si� w Krasnod�bach faktycznie (nie wiadomo tylko gdzie?). Wed�ug miejscowej tradycji mia�o w tym miejscu straszy�. Co si� za� tyczy starej drogi, kt�rej cz�ciowym wyznacznikiem s� cierniste krzaki, by� mo�e na d�ugo, d�ugo przed wybudowaniem brukowej drogi Soko��w - Ko�uch�w, to w�a�nie t�dy podr�owano z tego pierwszego miasteczka na Spytki, Rafa�y, Ko�uch�w i Zawady.

Dzi�, ka�dy z tak wielu Krasnod�bskich, ponownie odkrywa swoje rycerskie pochodzenie i odwiedza stare gniazdo rodowe Krasnod�by, by� mo�e zapomniane wydarzenia, przechowane w legendach oraz opowie�ciach rodzinnych, dzi�ki nim i ich wysi�kom znowu o�yj�. Bo c� mo�e by� bardziej wa�nego ni� w�asna rodzina i nasze ma�e ojczyzny ?!

Strona: | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |